Het aantal miljardairs wereldwijd is naar ongekende niveaus gestegen, zowel in de Verenigde Staten als wereldwijd, waarbij hun fortuin sneller groeit dan ooit tevoren. Deze trend is niet toevallig; het is een direct gevolg van beleidskeuzes die het gemakkelijker hebben gemaakt om extreme rijkdommen te accumuleren en te behouden, terwijl de economische realiteit van de meeste Amerikanen grotendeels onveranderd is gebleven. De groeiende welvaartskloof heeft het anti-miljardairsgevoel aangewakkerd, zoals blijkt uit de recente politieke onrust en de toenemende publieke onvrede.
De omvang van het probleem
Tegenwoordig zijn er wereldwijd ruim 3.000 miljardairs, een dramatische stijging ten opzichte van slechts enkele decennia geleden. In 1990 telden de VS ongeveer 66 miljardairs; vandaag ligt dat aantal bijna 1.000. Alarmerender is dat het aandeel van de rijkdom dat in handen is van miljardairs in dezelfde periode is gestegen van 7% naar 18%.
De cijfers zijn onthutsend. De gemiddelde miljardair is nu een man van midden vijftig die heeft geprofiteerd van een combinatie van technologie, erfenis en pure financiële accumulatie. Elon Musk bijvoorbeeld is van ongeveer 20 miljard dollar tien jaar geleden naar een geschatte 400 miljard dollar vandaag de dag gegaan. Deze exponentiële groei is ongekend in de menselijke geschiedenis.
Beleidskeuzes en belastingvoordelen
De belangrijkste drijfveer achter deze stijging van de rijkdom van miljardairs zijn doelbewuste beleidsveranderingen. De afgelopen eeuw zijn de belastingwetten systematisch gewijzigd om de rijken te bevoordelen, waardoor de tarieven waarmee hun fortuinen worden belast, zijn verlaagd, terwijl de belastingdruk voor de onderste 90% van de Amerikanen grotendeels ongewijzigd is gebleven. Het gemiddelde belastingtarief voor de 400 rijkste Amerikanen is nu ongeveer de helft van wat het 50 jaar geleden was.
Dit is niet alleen een kwestie van economie; het is een politieke keuze. Rijke individuen en bedrijven hebben actief gelobbyd voor belastingverlagingen en deregulering, waardoor hun fortuin ongecontroleerd blijft groeien. Het resultaat is een systeem waarin de rijken rijker worden, terwijl de armen en de middenklasse moeite hebben om bij te blijven.
De levensstijl van de miljardair: overdaad en verspilling
Naarmate de rijkdom van miljardairs is gestegen, zijn ook hun uitgaven gestegen. De ultrarijken zijn niet langer tevreden met traditionele luxegoederen; ze houden zich bezig met extravagante uitingen van rijkdom die een paar jaar geleden nog ondenkbaar waren. Superjachten die een half miljard dollar kosten zijn nu gemeengoed, en privéconcerten van grote artiesten zijn te huur.
Een consultant die zich richtte op ‘verveelde miljardairs’ beschreef het creëren van tijdelijke, exclusieve ervaringen, zoals het bouwen van een 3D-geprint restaurant op een zandbank op de Malediven, om het vervolgens na één diner weg te spoelen. Dit illustreert de absurditeit van extreme rijkdom: de ultrarijken geven geld uit aan ervaringen die letterlijk ontworpen zijn om wegwerpbaar te zijn.
De opkomst van anti-miljardairsentiment
De groeiende welvaartskloof heeft geleid tot verzet tegen miljardairs, waarbij velen beweren dat hun bestaan een mislukking van het beleid is. Dit sentiment heeft aan populariteit gewonnen in progressieve politieke kringen, waarbij figuren als Bernie Sanders en Elizabeth Warren pleiten voor vermogensbelasting en strengere regelgeving.
Recente politieke onrust, zoals de overwinning van Zohran Mamdani in New York City, demonstreert de groeiende publieke ontevredenheid over de invloed van miljardairs. Het idee dat miljardairs niet zouden moeten bestaan, is niet langer een marginale positie; het wordt algemeen aanvaard.
De toekomst van ongelijkheid
De vraag is nu of deze trend zich zal voortzetten. Uit de historische gegevens blijkt dat extreme ongelijkheid uiteindelijk tot sociale onrust leidt. De mythe van Amerikaanse kansen, waarin iedereen van vodden tot rijkdom kan uitgroeien, staat steeds meer op gespannen voet met de realiteit van stagnerende lonen en afnemende sociale mobiliteit.
De slinger kan zwaaien. De ultrarijken worden niet langer gezien als emblemen van succes, maar als symbolen van systemisch falen. Als de trend zich voortzet, zou het verzet tegen miljardairs zelfs nog ernstiger kunnen worden, wat mogelijk tot aanzienlijke politieke en economische onrust kan leiden.
De opkomst van de rijkdom van miljardairs is niet alleen een economische kwestie; het is een fundamentele uitdaging voor de fundamenten van de Amerikaanse democratie. De toekomst van de ongelijkheid zal afhangen van de vraag of beleidsmakers ervoor zullen kiezen om de systemische onevenwichtigheden aan te pakken die ervoor hebben gezorgd dat extreme rijkdom kan floreren ten koste van de meerderheid
